·  LES SINAV KAPSAMI ·  SINAVIN İLKELERİ  ·  REHBERLİK   ·  ORTALAMA ÖNEMLİ   ·  ADIM ADIM LES ·  YÜK.LİS.MÜLAKATI ·  SINAV SONUÇLARI

(Lisansüstü Eğitim Sınavı)

KAPSAM

Lisansüstü,, Eğitimi Giriş Sınavında, lisansüstü eğitimdeki başarıda etkili olan sayısal, sözel ve mantıksal akıl yürütme (muhakeme) yeteneklerinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla ilgili olarak sorulacak sorular, belirli yükseköğretim programlarında kazanılan yeterlikleri ve bilgileri ölçmeye yönelik olmayacaktır. Test soruları farklı alanlardan gelen yetenekli üniversite mezunlarının cevaplayabilecekleri nitelikte olacak, sorulara dayanak oluşturacak malzemenin mümkün olduğunca çeşitlilik göstermesi sağlanacaktır.
Test, Sayısal Bölüm ve Sözel Bölüm olmak üzere iki bölümden oluşacaktır. Bu bölümlerde yoklanacak davranışlar ve yer alabilecek soru tipleri aşağıda verilmiştir. Ancak, bunların birer örnek olduğu ve sınavda, bunlara benzemekle birlikte, farklı tipte sorular bulunabileceği unutulmamalıdır.


SAYISAL BÖLÜM

Sayısal Akıl Yürütme
Sayısal malzeme ile akıl yürütme yeteneğini ölçmeyi amaçlayan bu bölümde, temel matematik kavramlarını ve bunlar arasındaki ilişkileri anlama,sayısal problemleri çözebilme, sayısal malzemeyi kavrama, öğelerine ayırabilme, bu öğeler arasındaki mantıksal ilişkileri bulma gibi davranışlar yoklanacaktir. Bu bölümde kullanılacak malzeme aritmetik, cebir ve geometri alanlarından ve dalı ne olursa olsun bütün üniversite mezunlarının bilmesi beklenen konulardan seçilecektir. Malzeme seçiminde, ortaokul düzeyinin üzerine çıkılmayacaktır.

Bu üç alandaki malzemenin kapsadığı konular şunlar olabilir:

Aritmetik: Rasyonel sayılarla dört işlem, negatif olmayan üsler ve kökler, yüzde hesaplama, ortalama hesaplama, çarpanlara ayırmanın teme! kuralları, en küçük ortak kat, en büyük ortak bölen, basit olasılık, sayıların özellikleri (tek ve çift sayılar, asal sayılar, bölünebilme kuralları), temel sayma kuralları, tablo ve grafiklerin kavranması
Cebir: Uslu cebirsel ifadelerin çarpanlara ayrılması ve sadeleştirilmesi, eşitlikler ve eşitsizlikler, mutlak değer, birinci ve ikinci dereceden denklemler, denklem sistemleri, sözel olarak ifade edilmiş problemin cebirsel eşitliğe veya eşitsizliğe dönüştürülmesi
Geometri: Paralel çizgilerin özellikleri; daire, üçgen, dörtgen ve öteki çokgenlerin temel
özellikleri; eşkenar üçgen, ikizkenar üçgen ve 30°-60°-90° üçgeni gibi özel üçgenler; kare, dikdörtgen gibi özel dörtgenler; alan, çevre ve hacim hesapları; Pisagor Teoremi; derece olarak açı ölçüleri; basit koordinat geometrisi


Grafik ve Tablo Okuma
Bu tür sorular tablo veya grafikte verilen bilgileri anlama, bunlar arasındaki ilişkileri görebilme, belirli bir amaç için uygun olan bilgileri seçme, bu bilgilerden çıkartılabilecek sonuçları bulma gibi davranışları yoklamayı amaçlamaktadır. Bu maddeler için önce grafik ya da tablolar (ya da ikisi birden) verilecek sonra bunlarla ilgili sorular sorulacaktır.
Sayılarla Mantıksal Akıl Yürütme
Bu tür sorular, Sözel Bölümde yer alan "mantıksal akıl yürütme" (Bk. sayfa 7) sorularıyla benzer davranışları, sayısal ve geometrik malzeme kullanarak yoklamayı amaçlamaktadır.


SÖZEL BÖLÜM


Sözel Akıl Yürütme

Sözel malzeme ile akıl yürütme yeteneğini ölçmeyi amaçlayan bu bölümde, sözcükler ya da sözcük grupları (cümleler) arasındaki ilişkileri görebilme, sözel problemleri çözebilme, sözel malzemeyi kavrama, öğelerine ayırabilme, bu öğeler arasındaki mantıksal ilişkileri bulma gibi davranışlar yoklanacaktır. Bu bölüm bir dil testi (Türkçe testi) değildir. Dolayısıyla dil bilgisi, anlatım becerisi, yazım bilgisi gibi davranışlar yoklanmayacaktır. Ancak, adayların kelime bilgisi ve okuma deneyimleriyle kazandıkları genel kültürleri bu bölümdeki soruları cevaplamalarında etkili olabilecektir


Sorularda kullanılacak sözel malzeme hipotetik (farazi) bir durumla ilgili olabileceği gibi, belirli bir alanla ilgili bilgileri veya görüşleri de içerebilir. Konuların mümkün olduğu kadar çeşitlilik göstermesine çalışılacaktır (sosyal bilimler, fen bilimleri, biyolojik bilimler, politika, ekonomi, sanat, edebiyat, trafik, çevre, turizm, sağlık, güncel olaylar vb.). Seçilecek malzeme, okul başarısı ve öğrenim gördüğü alan ne olursa olsun bir üniversite mezununun karşılaşmış olması ve anlaması beklenen türden olacaktır. Başka bir deyişle, soruyu cevaplamak için belirli bir alanda üniversitede edinilmiş bilgilerin kullanılması beklenmeyecektir. Bu sorularla yoklanacak bazı davranışlar şunlar olabilir:

Verilen kavramlarla aynı biçimde ilişkili olan seçeneği bulma
Verilen kavramla eş anlamlı ya da zıt anlamlı olan seçeneği bulma
Cümledeki boşluğu anlam açısından uygun biçimde tamamlayan sözcüğü ya da sözcük grubunu bulma
Seçenekler arasında belirli bir ölçüte (kanıtlanabilirlik, öznel düşünce, belli bir duyguyu belirtme vb.) uygun olanı bulma
Verilen cümlede söz konusu olan anlatım biçimini bulma
Cümlenin belirli bir öğesinin amacını bulma
Verilen iki cümle arasında görünürdeki çelişkiyi giderecek (ya da uyuşmayı bozacak) seçeneği bulma
Verilen durumdan çıkarılabilecek sonucu; verilen duruma neden olabilecek durumu bulma
Verilen problem durumuna çözüm olabilecek seçeneği bulma
Verilen cümle ya da parçadaki sayıltıyı bulma

- Parçada yararlanılan akıl yürütme ya da ikna etme yöntemini belirleme
- Parçada kullanılan dile, anlatıma dayanarak yazarın tutumunu, yaklaşımını belirleme


Mantıksal Akıl Yürütme

Bu tür sorularda kişiler, yerler, cisimler, durumlar ya da olaylar ile ilgili olarak verilen hayali ilişkileri çözümleme, anlama, bunlardan mantıksal sonuçlar çıkarabilme yeteneğinin yoklanması amaçlanmaktadır. Bu soruların doğru cevaplanabilmesi için formal mantık bilgisi gerekmemektedir.

Bu sorularda, önce 3-7 cümleden oluşan ve karmaşık bir ilişkiler bütününü belirleyen bir metin ya da önermeler grubu verilecek, sonra, verilen ilişkilerin ya da bunların doğurgularının kavranıp kavranmadığı yoklanacaktır. Aynı metinle ilgili sorular birbirinden bağımsızdır, yani gruptaki bir soruyu cevaplayıp cevaplayamama bir başkasını cevaplamada etkili olmamaktadır. Ayrıca, sorular birbirinden bağımsız olarak cevaplanacağından, bir sorunun doğru cevabı başka bir sorunun doğru cevabıyla uyuşmayabilir. Bu soruları cevaplarken basit şema ya da tablolar oluşturmak cevaplamayı kolaylaştırabilir.

- Verilen durumu örneklendiren (ya da duruma örnek olamayacak) seçeneği bulma
- Verilen görüşe açık destek sağlayan (ya da sağlayamayan) durumu bulma
- Amaçlanan sonucun gerçekleşmesi için yapılması gerekeni bulma
- Kendi içinde ya da parçadaki öteki cümlelerle tutarlı olmayan cümleyi bulma
- Parçanın ana düşüncesini, parçada asıl söylenmek isteneni ya da parçanın temel amacını bulma
- Parçaya uygun başlığı seçme
- Parçada değinilen (ya da değinilmeyen) bilgileri, görüşleri vb. bulma
- Parçaya dayanarak cevaplanabilecek soruyu bulma
- Parçada belirtilen durum ya da görüşlerin doğurgularmı, parçaya dayanarak ulaşılabilecek yargıları bulma
- Parçada öne sürülen görüşün (belirtilen yöntemin) uygulanabileceği durumu ya da belirli bir duruma nasıl uygulanabileceğini bulma

Verilecek ilişkiler, zaman açısından sıralanış (X, Y'den önce fakat Z'den sonra gitmiştir.), mekânda sıralahış (X kenti Y'nin güneyinde, Z'nin doğusundadır.), üyelik ya da bir kümenin elemanı olabilme koşulları (Komiteye Dr. X girerse Dr. Y de girmelidir.) ya da neden-sonuç ilişkileri (X olursa Y olamaz.) biçiminde olabilir. Ayrıca, ilişkilerin bir kısmı sabit, değişmez (Üçüncü evin sahibi X'tir.); bir kısmı seçenekli, değişebilir (X ya ressam ya da müzisyendir; Y'nin mesleği sağlıkla ilgilidir.) nitelikte olabilir. Soruları cevaplamada yararlanılacak bilgilerden bir kısmının, verilen ilişkilerden çıkarılması gerekebilir. Örneğin, bir raftaki kitaplardan Y, X'in sağında, Z de Y'nin sağında ise, bu bilgiden Z'nin X'e göre sağda olduğu anlaşılmalıdır. Ancak, verilen ilişkinin açık bir biçimde gerektirmediği başka ilişkilerin var olduğu kabul edilmemelidir. Örneğin X'in Z'den uzun olması, onun Z'den ağır da olmasını gerektirmez.