Thales (M.Ö.624 - M.Ö.547)
Antik dönemin ünlü filozofudur. ataları Fenikelilerdir..
Son
kaynaklar, M.Ö. 625 yılında Milletos'ta doğup, 545'te öldüğünü
kabul eder.
Yaşadığı yıllarda; geniş bir araştırma, inceleme, düşünme ve mühendislik
yeteneği ile ilginç bir ticari zekası sonucu üne kavuşmuştur. Miletos
Okulu' nun korucusudur.
THALES zamanımıza kadar intikal eden yazılı bir eser bırakmamıştır. Düşünceleri
öğrencileri yoluyla zamanımıza kadar intikal etmiştir.
THALES, ARİSTO' nun (M.Ö. 384,322) eserlerine atfen, fizik ve doğal felsefenin,
EUDEME' nin (Aristo'nun öğrencisi), eserlerine atfen de astronomi ve matematiğin
kurucusu kabul
edilir. Bu tür görüşler, konu ile ilgili yayınlarda her geçen yıl hızla
yaygınlaşmıştır. Netice itibariyle de THALES' e mümtaziyet ve ebedilik
vasıfları verilmiştir.
THALES' in astronomide kurucu addedilmesine ve üne kavuşmasına sebep olan
olaylardan birisi şudur.
Atina'da M.Ö. 28 Mayıs 585 tarihinde görülebilecek Güneş tutulma olayını,
tutulmanın vukuundan önce haber vermiş olmasıdır. Thales' e büyük ün kazandıran
bu olay
Babilleler tarafından bilinmekte idi.
Burada önemli olan, tutulma olayının kendisi değil, haber verenin bu bilgiyi
aldığı kaynaktır. Gerçekte: THALES' in bu bilgiyi eski Mısır ve Mezopotamya'
dan elde ettiğinde bütün
kaynaklar birleşmektedir.
Matematikte kurucu addedilmesine sebep olan bilgileri de şunlardı.
Bir dairenin içine üçgen çizme probleminin çözümü. cisimlerin (piramitlerin)
gölgesi yardımıyla yüksekliğinin hesabını. üçgenlerin kenarları ile ilgili
bağıntılar ters açıların eşitliği konusu, küresel üçgenlerin bazı özellikleri
eşkenar üçgenlerin taban açılarının eşitliği teoremi...
Fizikte kurucu addedilmesine sebep olan bilgileri de şunlardır.
Bazı cisimlerin demir üzerindeki çekim etkisi, Nil Nehri'nin taşmasının
nedenlerinin açıklanması.
THALES'e atfedilen ve bilimlerde kurucu unvanını almasına sebep olan bu
bilgiler, THALES'ten 2000 yıl kadar önceleri Eski Mısırlılar ve Mezopotamyalılar
tarafından bilinmekte idi. THALES, eski Mısır ve Babil'e yaptığı birçok
seyahatleri sırasında, buralarda eski dönemlerin bilim ve tekniklerini
dönemin bilginlerinden (kahin, katip, rahip) öğrenmiştir. Bu ilk medeniyetlerin,
eski imparatorluk dönemlerinden öğrenmiş ve bu suretle Grek felsefesinin,
geometri ve astronomisinin gelişmesine ilk çıkış noktası olarak temel
kavramlar edinmiştir.
Ülkemizde, diğer antik dönem bilginlerine olduğu gibi THALES' e mümtaziyet
ve ebedilik verilmesine sebep, Batı' lı kaynakların yayınlarıdır. Değişik
bir ifade ile bilgilerimizin noksan olduğu dönemlerin damgasını taşır.
Bize göre: THALES'in bilim tarihindeki yeri ile ilgili gerçekleri şu şekilde
özetlemek mümkündür.
THALES, ilk medeniyetlerin beşiği olan eski Mısır bölgesini uzun yıllar
dolaşmıştır. Kaynaklardan bazıları. THALES'in Babil bölgesine kadar gittiğini
yazar. THALES eski Mısır ve Mezopotamya' ya yaptığı bu geziler sırasında
matematik, astronomi ve fiziğin temel bilgilerini öğrenerek Atina' ya
döndü. Burada, elde ettiği bilgileri önce sistematize, bilahare de kanuniyet
(teori) halinde ifade etmiştir.
Bugün için "saçma" olan şu görüşler de THALES'e aittir: "Yeryüzü,
suyun üstündedir ve suyun üstünde tahta parçası gİbi durur, dalgalanır.",
"Kehribar da cisimleri çektiği için ruha sahiptir."
THALES' in doğa felsefesi ile ilgili görüşlerini, ayrı bir İhtisas dalı
olması sonucu burada konu etmiyoruz Ancak şunu belirtelim. THALES, alemin
yaratılışı ile ilgili bilgileri ortaya koyan Antik dönemin ilk bilginlerindendir.
Miletos Okulu'nun Kurucu ve Öğretim Üyeleri
Miletos Okulu'nun Kurucu ve Öğretim Üyelerinin önemli özeIIiği, İyonya'
nın önde gelen bilim, kültür ve sanat merkezi olmasıdır. Aynı zamanda
"Miletos Okulu" adlı bir bilim kuruluşuna sahip olmasıdır.
Miletos Okulu' nun kurucusu THALES' tİr. Bu okulda THALES'in öğrencileri
olarak, ANAXIMANDROS (M.ö. 610-543) ve ANAXİMENES (M.Ö. 546 hayatta) yetişmiştir.
Kaynaklar, FİSAGOR 'un da (M.Ö. Sisam 570 -Metapante 500?) bu okulda yetiştiği
ve Thales'in öğrencisi olduğunu belirtir.
Miletos okulu kurucu ve öğrencilerinin en önemli özelliği, keskin bir
araştırma, gözlem ve derleme gücüne sahip olmalarıdır. Duyup gördükleri
olayların açıklanmasını ve yorumlanmasını en iyi şekilde ifade etmişlerdir.
Kaynak: Lütfi Göker (Bilim ve Teknolojinin Gelişimi ile Türk ...)
|