KELİME VE HECE TANIMA
DÖNEMİNDE OYNANABİLECEK BAZI OYUNLAR
Cümle döneminde oynanabilecek oyunlardan "Yavru Anasını
Bulsun Oyunu","Yetiş Vur Oyunu", "Vur
Çıksın Oyunu", "Kaçanı vur Oyunu" , "Nişan
Alma Oyunu" , "Fişi Kap Kazan Oyunu" ,"Şanslıyı
Bulma Oyunu", "Gösterileni Oku Okuyunu" ,
"Yarışmalı Fiş Oyunu" , "Yarışmalı Torbadan
Fiş Çekme Oyunu" , gibi oyunlar kelime ve hece tanıma
dönemlerinde de de oynanabilir.Sadece burada yapılacak iş
cümlelerin yerine kelimeleri veya heceleri bırakmaktır.Bunlara
ilave olarak aşağıdaki oyunlar da oynatılabilir:
1-BU FİŞ KİMDE OYUNU
Üzerlerinde alıştırma yapılacak kelime fişleri öğrencilere
dağıtılır.Her öğrenci kendine verilen fişi önüne koyarak
sessizce okur.Öğretmen,kelime tablosu üzerindekifişlerde
okuma çubuğunu gezdirerek rastgele bir fiş gösterir. "Bu
fiş kimde diye sorar?"Fiş sahibi öğrenci ayağa kalkarak
fişini okur ve tahtaya yazar.Diğer öğrenciler de aynı fişi
defterlerine yazarlar.Diğer fişler gösterilerek oyuna devam
edilir.
2-AD TAMAMLAMASI OYUNU:
Öğrencilerin adlarının ve soyadlarının yazılı olduğu fişler
bir torbaya bırakılır. Bir öğrenci kaldırılarak torbadan
bir isim çektirilir ve okutulur.Arkadaşının adını çekmişse
soyadını tamamlaması,soyadını çekmişse adını tamamlaması
istenir.Adı çekilen öğrenci bu defa da kalkarak torbadan
bir isim çeker.Bu oyun böylece sürer gider.
3-CÜMLE YAPMA OYUNU:
Kelime fişleri bir sıranın üzerine dökülür.Bir öğrenci
kaldırılır,diğer öğrenciler de yerlerinde kendi küçük fişleri
ile öğretmenin söylediği cümlenin kelimelerini cümle şeklinde
dizmeye çalışırlar.Daha sonra kurulan cümle defterlere yazdırılır.
4-KELİME BULMA OYUNU:
Öğretmenin söylediği kelimeler öğrenciler tarafından küçük
fişlerinin arasından bulunarak öğretmene gösterilir.Tahtada
yazılır.Sonra bu kelime ile güzel cümle kuran öğrenciler
alkışlanır.Bu defa da kurulan güzel cümleler yazdırılır.
5-KELİME İLE CÜMLE BULMA OYUNU :
Öğretmen o güne kadar öğrenilen ve çözümlenen cmlelerde
geçen bir kelimeyi okur ve bu cümleyi oluşturun der.Öğrenciler
önlerindeki küçük fişlerden bu cümlenin kelimelerini bulup
cümleyi oluştururlar.Cümleyi kuramayan öğrencilere yardımcı
olunur.
6-CÜMLEDEKİ KELİMELERİN TOPLANTISI VAR OYUNU:
Çözümlemesi yapılan cümlelerdeki kelimeler öğrencilere
rastgele dağıtılır.Sonra öğretmen bir cümleyi okuyarak bu
cümlenin toplantısı var der.Bu cümleyi içeren kelimeler
hangi öğrencilerde ise bu öğrenciler tahtaya gelip cümle
şeklinde dizilirler.Toplantıda yanlış yerde duranlar uyarılır.Sonra
bu cümle defterlere yazdırılır.Toplantı sona erince başka
bir cümlenin toplantısı yapılır.
7-DENİZDE DALGA VAR OYUNU:
Her öğrenciye bir kelime verilir.Sadece ebe olan bir öğrenciye
kelime verilmez. Ellerinde kelime olan öğrenciler kendilerine
bir daire çizerler ve bu daireden dışarı çıkmazlar,ancak
ebe "denizde dalga var"diye seslendiği zaman öğrenciler
dairenin dışına çıkıp tekrar dairelerine geri dönerler.Bu
arada ebe bir yer kapmaya çalışır.Kapamazsa ebeliği devam
eder.Kaparsa o dairede bulunan kelimeyi okumak ve yazmak
suretiyle ebelikten kurtulabilir.
8-UZADIKÇA UZARIM OYUNU:
Tahtaya öğrencilerin tanıdığı bir kelime yazılır.Öğrencilerden
bu kelimeye ilaveler yapmaları istenir. Örneğin tahtaya
öğretmen tarafından öğrencilerin çok iyi bildiği "Ali"kelimesi
yazılır.Bir öğrenci kalkarak "Ali" kelimesinin
"i" ünlü harfini kullanarak "iyi"bir
başka öğrenci kalkarak "iyi"kelimesinin "i"
ünlüsünü kullanarak "ip"bir başka öğrenci "ip"
kelimesinin "p"ünsüzünü kullanarak "para"
şeklinde kelimeler türetebilirler.Bu iş böyle uzadıkça uzar
gider.
9-BENDE NELER VAR OYUNU
Bir kağıda veya tahtaya öğrencilerin tanıdıkları heceler
yazılır.Bu hecelerle anlamlı kelimeler oluşturmaları istenir.Oluşturulan
kelimeler defterlere yazılır.En fazla kelime türeten öğrenci
alkışlanır.
KELİME TANIMA DEVRESİNDE YARARLANILACAK ARAÇLAR
KELİME TOMBALASI
Bu aracın hazırlanabilmesi için,elde rahatlıkla gezdirilebilecek
bez bir torba veya normal büyüklükte bir kutu,sınıftaki
öğrenci sayısına göre yeterli sayıda 8x16 cm.ebadında tombala
kartları temin edilmelidir. Bu malzemeler hazırlandıktan
sonra tombala kartlarının üzerine değişik kelimeler yazılmalı,
ancak bunların büyüklüğü küçük fişlerin büyüklüğünde olmalıdır.Bu
kartlarda yazılı bulunan kelimeler temin edilen bez torba
veya kutunun içerisine bırakılmalıdır.Daha sonra kartlar
öğrencilere dağıtılmalıdır. Torba içerisinde bulunan öğrenciler
öğretmen veya bir öğrenci tarafından çekilerek yüksek sesle
okumalıdır.Okunan kelime kimin kartında varsa o kelimenin
üzeri kapatılacaktır.Hangi öğrencinin kartındaki kelimeler
önce kapanır ve tamamlanırsa o öğrenci oyunu kazanmış olacaktır.Kartlar
değişik renklerde yapılabilir.
KELİME KÜPLERİ
Küpler tahtadan veya kartondan yapılabilir.5x5x5 cm ebadında
küpler hazırlanır.Bunların yüzeylerine çözümlenen cümlelerin
kelimeleri yazılır.Sonra öğretmen bir fiş cümlesi söyler.Öğrenciler
çeşitli küpleri karıştırarak bu cümleyi oluşturan kelimeleri
bulurlar ve küpleri yan yana getirmek suretiyle bu cümleyi
okunabilir şeklinde dizerler.Veya öğrencilere birer tane
küp verilir. Bir kelime söylenir.O kelime hangi öğrencinin
elindeki küpte ise o öğrenci ayağa kalkarak o kelimeyi gösterir.Okur,yazar
vb.
KELİME ÇARKI
Aynı büyüklükte iki tane daire şeklinde karton kesilir.Her
iki karton da bölümlenir. karton dairelerden birinin her
bölümüne birer kelime yazılır.Diğer karton dairenin ise
bir bölümüne pencere açılır.Bu iki daire şeklindeki karton
üst üste bırakılarak orta yerinden herhangi bir yöntemle
birbirine tutturulur.Üstteki daire döndürülerek bir yerde
durdurulur. Öğrenci pencerede gördüğü kelimeyi okumaya çalışır.Aynı
araç bir tek daire şeklindeki kartonla da yapılabilir.O
zaman kartonun orta yerine telden bir ibre yerleştirilir.Bu
ibre döndürülmek suretiyle hangi kelimenin karşısına geliyorsa
o kelimeyi öğrencinin okuması istenir.
KELİME SÜRGÜSÜ
Üç veya dvrt karton şerit kesilir.Bu karton şeritlerin
üzerine aralıklarla ve alt alta kelimeler yazılır.Karton
şeridin uzunluğu yazacağımız kelimelerin çokluğuna göre
değişebilir. Enine bir kartonun kelimelerin okunabileceği
büyüklükte pencereler kesmek suretiyle enine bir sürgü yapılır.Bu
karton aşağı yukarı getirilip götürülmek suretiyle pencereden
görünen kelimelerin okunması sağlanır.Daha sonra bu kelimeler
ile cümleler kurulmaya çalışılır.
GEZEN HECE
10x80 ebadında bir kartonun üzerine gezdirilecek hece ile
anlamlı kelimeler oluşturacak heceler alt alta yazılır.Bu
hecelerin arasında yazılı bulunan heceler ile anlamlı kelime
oluşturacak bir hece sürgülü bir şekilde gezdirilmek suretiyle
anlamlı yeni kelimelr türetilir.Örneğin alt alta yazılan
"ya ,ba,ka,,so " vb.hecelerin arasında sürgülü
"ba"hecesi gezdirildiğinde anlamlı yaba,baba,kaba
soba vb.kelimeler türetilir.Diğer yana da heceler yazılmak
suretiyle üç heceli kelimeler de türetilebilir.
KELİME SİNEMASI
Bir kutunun bir yüzüne kelimelerin görülebileceği büyüklükte
bir pencere açılır. Bu pencerenin alt ve üst taraflarına
ik makara takılır.Makaralardan birine kol takılır. Kolun
bir ucu kutunun dışında olmalı ve dışardan çevrilebilmelidir.Sonra
bir şerit kartona öğrenilen kelimeler alt alta yazılır.Bu
şerit karton makaralara monte edilir.Dışardan kol çevrildikçe
pencereye yeni bir kelime gelir.
NOT:Eğer bilgisayarla görüntüyü duvara veya perdeye
yansıtma şansınız varsa bu oyunları bilgisayar ortamında
slayt gösterisi şeklinde hazırlayabilir ve öğrencilerin
ilgisini daha çok çekebilirsiniz.O zaman bütün bu anlattığım
araçlara ihtiyaç duymazsınız.
Sınıf ortamımızda tepegöz varsa;onunla da bir takım çalışmalar
yapılabilir.