PARAGRAF YORUMU

SORU"İnsan niçin yazar? Bence bilgi aktarmak, insanlara yararlı olmak, yarına kalmak gibi amaçların ötesinde insanın kendini açıklamak istemesidir onu bu eyleme iten."
Parçaya göre yazmanın asıl amacı nedir?
a) İnsan niçin yazar?
b) İnsanın kendini açıklamak istemesidir.
Soruda parçanın ana düşüncesi isteniyor. Parçanın ana düşüncesi "insan niçin yazar?" sorusunun cevabı olacaktır. Bu nedenle doğru cevap"b" şıkkıdır.

Ana Düşünce: Yazılı ve ya sözlü anlatımın bize aktarmak istediği düşüncesine denir. Ana düşünce paragraftaki diğer düşünceleri denetleyen ve kendine bağlayan düşüncedir. Bu nedenle yargı kapsamı bakımından paragrafın tümünü karşılar.

Pratik Yol ! Ana düşünceyi bulmak için paragrafa "Bu konuda yazarın düşüncesi nedir?" sorusunu sormak gerekir.

Yardımcı Düşünceler: Ana düşünceyi güçlendirmek amacıyla paragrafta yer alan diğer düşüncelerdir. Bu nedenle yargı kapsamı bakımından paragrafın ancak bir kısmını karşılayabilirler.

Ana Düşünce Cümlesinin Özellikleri:
1) İlk cümleye, şimdi yazar niye böyle düşündüğünü açıklayacak değerlendirmesiyle bakabiliyorsak o cümle ana düşünce cümlesidir.
Sanatın dili, evrenseldir. (Ana düşünce)
2) Bağlaçlardan sonra gelen cümlelere dikkat edilmelidir. Çünkü bağlaçlar genelde ana düşünceye geçildiğini uyarırlar.

Giriş Cümlesi
1) Paragraf tamamlama düzeyinde olursa: anlatımı yapılan konu bulunur ve bunun birinci cümle ile olan kavramsal geçişlere dikkat edilir.
İnsanlar programlı çalışmalıdır.
2) Seçenek düzeyinde olursa: içinde bağlaçların ve bu görevli işaret zamirlerinin ve işaret sıfatlarının bulunmadığı cümle seçilir.

Örneğin;
Hangisi bir yazının giriş cümlesi olmaya uygundur.
a) Romancı, bu konulara daha çok eğilmelidir.
b) Şair, bunları hayattan alır bize anlatır.
c) Her gün bir dergi okumanın da kültürümüze katkısı olacaktır.
d) Sanatın insanı geliştiren bir yanı vardır.
Burada doğru cevap "d" seçeneğidir. İçinde bağlaç ve bu görevli işaret zamiri ve ya işaret sıfatı bulunmamaktadır. Giriş cümlesi olmaya uygundur.

3) Bu parça (paragraf) hangi sorunun yanıtı olarak yazılmış olabilir diyen sorularda cevap giriş cümlesidir. Çünkü sorulan soru paragrafın konu cümlesini oluşturur. Bu yüzden birinci cümleye özellikle dikkat edilmelidir.
4) Hangisi parça ikiye bölünürse ikinci paragrafın giriş cümlesi olur diye sorular olabilir. Bu sorularda cümleler numaralanmıştır. Birinci cümlenin konusu ve bakış açısı belirlenerek diğer cümlelerin olup olmadığına dikkat edilmelidir.
5) Numaralanmış cümlelerden hangisi paragrafta yer almamalıdır diyen sorularda da aynı yöntemi uygulamalıyız.
6) Konu başlığını bulmak: Konu başlığı sorulan sorularda aynı düşüncenin ve ya konu cümlesinin temel kavramlarını bir araya getirdiğimizde konu başlığını buluruz.
Örneğin;
Romancının görevi halkı aydınlatmak olmalıdır.
Bu cümleyle başlayan bir parçanın başlığı "Romancının Görevi" olabilir.

ANLATIM ŞEKİLLERİ
1) Betimleme (tasvir etme); izlenim uyandırma.
2) Öyküleme (hikaye); olayların içinde yaşatmak.
3) Açıklama; bilgilendirme.
4) Tartışma; düşünceyi geliştirme.

DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
1) Tanık gösterme; uzman kişilerin sözlerini kullanma.
2) Kanıtlama; sayılar kullanma,
3) Örnekleme; konu hakkında örnekler verme.
4) Karşılaştırma; birden çok yargının özelliklerini karşılaştırma.
5) Tanımlama; yargının tanımını yapma